Üçüncü günle birlikte Berlin’de festival havası oluşmaya başladı. Basın mensuplarının sayısı arttı, Berlinale merkezi olarak da bilinen Postdamer Platz’taki hareketlilik önceki günleri ikiye hatta üçe katladı. Uzayıp giden bilet kuyrukları, insan kalabalığı… İğne atsan yere düşmeyecek neredeyse, salonlarda boş koltuk bulmak her geçen gün daha da zorlaşıyor adeta. Kısacası hafta sonunun gelişiyle birlikte Berlin gerçekten de Berlin Film Festivali’ne yaraşır bir havaya büründü sonunda.

Dürüst olmak gerekirse üçüncü kez katıldığım Berlin Film Festivali’nde sabahları genellikle izleyicinin pek de merak etmeyeceği filmleri koyuyorlar basın gösterimlerine. Her ne kadar Ana Yarışma kategorisinde yer alıyor olsalar dahi, filmler arasında bir tercih yapıyorlar, programı da en az rağbet gösterilen filmi insanların uyanmakta zorlanacağı yapımları sabaha koyarak hazırlıyorlar. Ancak kimi zaman bu filmler insanı şaşırtabiliyor.

Yalan söyleyerek kendimi kandırmama gerek yok, belki de yaşım itibariyle ya da tümüyle ilgi alanlarımdan kaynaklı, Sergei Dovlatov ismine daha önce hiç denk gelmedim 22 yıllık hayatım boyunca. Hatta konusuna bakamadan salona daldığım filmin bir biyografi olduğunu anlamam için epey zaman geçmesi gerekti. Dovlatov filmi adından da anlaşıldığı üzere yazar Sergei Dovlatov’un hayatını anlatıyor. Ancak Hollywood yapımı biyografilerden farklı olarak Dovlatov daha çok The Happiest Day in the Life of Olli Mäki’yi andırıyor, açık ve net. Bizleri karakterin dünyasına, oturuşuna kalkışına boğmuyor, aksine bizleri onun yaşadığı hayata konuk ediyor. Onun doğduğu, büyüdüğü, yaşadığı hayatı, çevreyi gösteriyor bizlere. Soğuk Savaşı’n sonlarına, Leningrad’a götürüyor film izleyenleri. Sovyet hayatını, Rus tarihinin ve edebiyatının bir yarış (Soğuk Savaş) uğruna nasıl yok olduğunu gözler önüne seriyor. Yalnız edebiyat hayranlarının değil, hayata karşı ilgisi olan herkesin gözünü ayırmadan izleyeceği bir biyografi. Sergei Dovlatov’a hayat veren 28 yaşındaki Milan Maric’e ise hayran kalmamak elde değil.

2014 yılında İstanbul Film Festivali’nin Uluslararası Yarışma kategorisinde yer alan Phoenix filmiyle izlediğimiz Christian Petzold, yeni filmi Transit ile yine arada kalmışların öyküsünü anlatıyor bizlere. Ancak bu sefer geçmişe değil, bugüne götürüyor bizleri, günümüze. Son yılların ana meselesi göçü ve göçmenliği konu alan Transit filmi bize bugünün içinden geçmişin hikayesini anlatma yoluna giderekse göçmenliğin zaman kavramı dışında yer alan bir mesele olduğunun altını renkli kalemlerle çiziyor. Petzold aslında bizlere Suriye’dekilerin, Suriye’deki hayatlarını bırakıp göç etmek zorunda kalanların bugün yaşadıklarını, Nazi Almanya’sından kaçan Yahudiler, Rusya’dan kaçmaya mecbur bırakılan komünistler üzerinden ne de güzel anlatıyor. Ne olduğunu bilmiyoruz, yalnızca faşistlerden kaçtıklarını biliyoruz, faşistin kim olduğunu da, faşist tanımının nasıl doldurulduğuyla da ilgilenmiyoruz. Transit filminin tek derdi “hareket” edebilmek için bürokratik süreçleri, engelleri aşmak zorunda olan insanlar. Kimi bu uğurda can veriyor, kimi kısır döngüye girmiş adeta, arafta bekliyor, kalan bir iki şanslı kişi de utana sıkıla hayatta kalma lüksünü yaşıyor. Benim gözümde şimdiye dek festivalin en iyi filmi.

2016 yılında L’avenir, 2017 yılında Barrage, şimdi de Eva… Ben görmekten sıkıldım, o gelmekten sıkılmadı Berlinale’e, hani bir de şöyle kallavi bir gelse keşke, hepsini Cannes’a saklıyor valla… Eva da yine ortalama bir film, Isabelle Huppert filmografisinin hafızalarda yer etmeyecek filmlerinden biri. Konusu ise trajik. Bir hırsız, hayatını başkasının emeğini çalarak kazanmış bir yazar, gerçekten yazar olmaya karar verir. Ama yazar değildir o, hikaye bulamaz, üretemez. Baskıyı üzerinde hissettiği vakit karşısına bir kadın çıkar, Eva. Bir hayat kadını, ama bildiğiniz hayat kadınlarından değil. Soğuk, zarif, buz gibi, kibar ve umursamaz. Sanki yaptığı işin kadını değilmiş gibi. Film de bunu anlatıyor bize, acaba yazarımız oyununu yazabilecek mi, sonu ne olacak. Filmde de geçtiği gibi, bu bir oyun, tiyatro oyunu aslında, tek hedefi de izleyiciyi merakta bırakmak, gerisi de yönetmen için pek mühim değil…