Bu kızların geçmişlerini bilmediğimiz için olay bir anda başlıyor. Kızların hayatları bir anda değişiyor demiştim. Filmin bu anlamda başarısı şu: Kadın cinayetlerini münferit, sadece Doğu’da yaşanan olaylar sanan, herhangi bir davanın takipçisi olmamış, kadına karşı şiddete dair haberlerle pek içli dışlı olmayan, “Türkiye’de kadınlara kötü davranıyorlar ama nasıl?”ı pek bilmeyen insanlara ayna tutması açısından çarpıcı olmuş. Anlatılanlar hemen hemen her gün pek çok kadının başına geliyor, münferit vakalar değil! Bunu göstermeye çalışması filmin başarısı sayılabilir. Ancak bu durumun iki yan etkisi var.

 Gülmek özgürleştirir.

Birincisi, hikayenin kökleri olmadığı için sanki filmin senaryosunu yazmadan önce oturmuşlar ve Türkiye’de kadınların başına gelen belli başlı olaylar nedir diye sıralamışlar gibi hissediyor izleyen. Dahası o listenin hepsini, bu beş kız kardeşin başına getirelim demişler gibi. Örneğin, aile içi taciz, bekâret testi, kanlı çarşaf gösterme, eve kapatma, erken yaşta evlilik, zorla evlilik, intihar, aile içi şiddet, vs. Tüm bunları hiç atlamadan beş kız kardeş üzerinden anlatınca “evet, bunlar Türkiye’de var ama yeter!” diyor insan. Bir film için bu kadar kadın sorunu çok fazla. Üstelik üstüne bir şey katmadan, eleştirmeden, yorumlamadan sadece göstermişler. Bu da filmi didaktik bir yapım haline getiriyor. Sırayla tüm bu bahsi geçen olaylar yaşanıyor ama filmi lanse ederlerken kullanılan “mücadele”den eser yok. Bunlar başlarına geliyor o kadar. Ne arkası ne sonra ne olduğu ne de bu kızların ne hissettiğine dair bir şeyler yok.

Bu durum da benim için ikinci sorunu akla getiriyor. Filmde ataerkil toplum eleştirisi yerine, Batılı olmayan, modernleşmekte olan topluma yönelik hali hazırda zaten var olan kalıplaşmış bir tavır sergilenmiş. Filmde net bir şekilde oryantalist bir bakış açısı var diyemem ama başta Fransa olmak üzere dünyadaki izleyicilerine “bak Doğu’da ve özellikle İslam coğrafyasında kadınlar ne halde. Batı ise kadınlar için cennet” fikri sunulmuş.

 Herkes için son durak: İstanbul.

Filmin sonuna bakalım biraz da. Biraz önce de bahsettiğim kentli, modern, Batılı bakış açısını filmin sonunda da görmek mümkün. Lale baskılardan kaçarak İstanbul’a gidiyor. Ve film bitiyor. Peki ya sonra? Film bu durumu bir kurtuluş olarak sunuyor. Başka bir deyişle, Lale küçük-köylü kasabasından kurtulup, büyük şehirde yaşayınca tüm baskılardan kurtulmuş olacak mı? Beyoğlu’nda partneri ile yaşayan kadın öğretmeni O’na model olabilir ama bundan sonra kadın olduğu için modern, kozmopolitan İstanbul’da hiç sorun yaşamayacak mı? Herkes için kurtuluş: İstanbul. Ne de olsa modern, büyük şehir ve Batılı!

Sorunlu noktalara rağmen, filmi genel olarak beğendim. Çünkü film yazımda da anlattığım gibi kadına dair pek çok anlatılmayan konuyu ekrana getiriyor. Belki bir sonraki adım bu konuların eleştirel alt yapısını sağlamak ve derinliği de olan hikayelerle ele almak olabilir.

Oscar serüveninde başarılar dilerim. 

Siz filmi nasıl buldunuz?