Hayatımın önemli dönüm noktalarına bakıyorum: Hep Ankara Sanat Tiyatrosu'ndan izler var. Uzun bir aradan sonra yine, hayatıma dokunmasına izin verdiğim o mucizevi yerdeyim. Ankara Sanat Tiyatrosu'ndayım. Sahnede sergilenen oyun ise Bir valize ne sığar ki...

*

Genel ve özel sebeplerden dolayı hep bir gözüm kapıdadır. "Gömlek değiştirir gibi vatan değiştirmenin" kolay olmadığını bilirim. Sevdiği insanları geri de bırakmanın da... Bunun yanında doğduğun yerleri bırakıp gitmenin, valizi toplayıp oradan fiziken ayrılma olmadığını da bilirim. Hatta şu hayatta en iyi bildiğim şeydir içinde bulunduğum dünyaya yabancılaşmak. Mutluluklarım, anılarım, aşklarım, sevinçlerim, üzüntülerim, acılarım hep başka dillerdedir sanki, anlatsam da kimse anlamaz beni, der kabuğuma çekilirim. Bu yüzdendir ki valizim elimde hazır, gözüm hep kapıdadır. Beni daha iyi anladığını düşündüğüm yerden bir işaret gelmesi beklerim. Bu yüzdendir Bir valize ne sığar ki oyunu ciğerlerime, iliklerime işlemiştir. (Ve yine bu yüzden günün birinde bu topraklardan gidersem, en çok özleyeceğim mekan Ankara Sanat Tiyatrosu'dur.)

Bir valize ne sığar ki oyunu, aslında beraberken gökyüzü kadar mutlu olan insanların, topraklarından ayrıldıktan sonra yaşadıklarını trajik bir dille anlatıyor. Bir ağaç düşünün ki, belki yüzyıllardan beri aynı yerde. Kök salmak bir yana, yer yüzüyle bir bütün olmuş. Bir akşam birileri geliyor, ağacı köküyle alıp başka yere dikiyor. Bakalım ağaç  gitmeyi istiyor mu? Hadi, bir anlık istedi diyelim, gittiği yerin iklimine uyum sağlayabilecek mi? Bir valize ne sığar ki, 1923'te imzalanan Türk-Rum Nufüs Mübadelesi Anlaşması'yla yerinden, yurdundan, hayallerinden, sevdiklerinden olan insanların trajik hikayesini, Yeşim Dorman'ın kalemi ve rejisiyle sahneye taşıyor. Oyunun akışı içerisinde bazı replikler yüzünüze tatlı bir tebessüm bırakırken; bazıları da gözünüze bir damla yaş süzdürüyor. Savaşın vahşeti, birbirinden ayrılmak istemeyen insanların hikayesi, kültürleri, dilleri, dinleri... Oyunun ardından Ankara Sanat Tiyatrosu'nun merdivenlerine yönelirken bir merakla soyumuza sopumuza nasıl baktığımız aklımdan geçiyor. Hepsi ne kadar da lafügüzafmış diyorum. Nefes aldığın topraklarda, mutlu olmadıktan sonra umrunda olur mu sanki Ege'nin hangi yakasında olduğun. Sadece bunun bilincine ulaşabilmek için dahi Bir valize ne sığar ki, naçizane, çok kıymetli bir oyun.

Bir valize ne sığar ki, sadece anlaşılır, akıcı ve derdini iyi anlatabilen metniyle değil; oyuncuları ve performanslarıyla da çok kıymetli. Açıklayayım:

İyi çeviri oyun: Keyifle izlerim. İyi uyarlama oyun: Daha keyifle izlerim. Ama derdini iyi anlatan özgün hikaye: Daha daha keyifle, en keyifle izlerim. Çeviri metinlerde, ne kadar iyi çevirirsen çevirin, sanki hep bir şeyler eksikmiş gibi gelir. Ama insan kendi hikayesini, kendi dilinde anlatınca ortaya tadından yenmez eserler çıktığını düşünürüm. Bkz: Bir valize ne sığar ki.

Kefilim ki bu oyunu izlerken dikkatiniz bir an olsun dağılmayacak. Yesim Dorman, Hakan Güven, Bülent Yıldıran, Mehmet Ulusoy, Nalan Güreş Demirel, Sinem İslamoğlu, Yıldırım Şimşek, Çağlar Deniz ve orkestrada Ali Azapçı, Hazer Erdoğan ve Savaş Sami Kündüroğlu. Performanslarıyla izleyenleri, eserin bir parçası haline getiriyorlar. Çok sade, çok yalın ama bir o kadar da etkileyici. Hepsi, herkes ayrı ayrı muhteşemler! Ustaların ancak önlerinde saygı ile eğiliriz. O ayrı ama Sinem İslamoğlu'nu -ki güzel sesini yine Ankara Sanat Tiyatrosu'nda sahnelenen Beş Para Etmez Varyete oyununda duymuştum, ve Çağlar Deniz'e alkışladıklarım çarpı iki!

*

Özetle; Bir valize ne sığar ki oyununu, yolu Ankara'ya düşen ya da Ankara Sanat Tiyatrosu'nun temsili yakalayan herkese ısrarla tavsiye ediyorum. Tiyatrodan daha iyi ilaç mı var?

Şans bir gün gülerse yüzüne
Sakın bekletme onu elini çabuk tut
Bak gözlerinin ta içine korkmadan
Unutma kalmaz yanında uzun zaman
(Bu dizelerde burada dursun.)

Herkese olmak istediği topraklarda, sevdikleriyle sağlık ve barış dolu güzel hayatlar diliyorum!

Oyun Künye Bilgileri:
Yazan-Yöneten: Yeşim Dorman
Dekor: Arda Güler
Işık: Yüksel Aymaz
Oyuncular: Yesim Dorman, Hakan Güven, Bülent Yıldıran, Mehmet Ulusoy, Nalan Güreş Demirel, Sinem İslamoğlu, Yıldırım Şimşek, Çağlar Deniz
Müzik: Rembetiko Orkestrası - Ali Azapçı, Hazer Erdoğan, Savaş Sami Kündüroğlu
Dans: Yeliz Savaş Dingler
Sahne: Ankara Sanat Tiyatrosu