Otizmli/Aspergerli bir delikanlının annesi ve uzun yıllardır Türkiye’de otizm aktivizmi alanında sivil toplum örgütlerinde çalışan biri olarak, yıllar önce birisi bana “Ranini.TV’ye baş karakteri otizmli savant bir birey olan diziyle ilgili bölüm yazıları yazacaksın” dese, derin derin iç geçirir, dönüp ufka bakardım. 15 yıl önce oğlum Nâzım Özgün’ün otizm yolculuğu başladığından bugüne Türkiye’de kamuoyunda otizm farkındalığı ve bilinçlendirme için yapılan çalışmalar tabii ki artmıştır, ancak çoğu zaman Mehter Marşı gibi iki ileri bir geri gittiğimizi de göz ardı etmemek gerek. Her türlü detaydan önce Fox TV’de bu sezon yayınlanmaya başlayan “Mucize Doktor” Türkiye’de ilk kez otizmli bir bireyin ana karakter olması nedeniyle, bizim için gerçek bir “ilk” ve önemli bir adım. Bu nedenle, bu yazıyı yazabildiğim için heyecanlı ve keyifliyim.

 

Dünya genelinde otizm farkındalığı ve toplumsal bilinç oluşturmak anlamında kültür sanat, sinema, TV ve tiyatro eserlerinin etkisi ve katkısı tartışılamaz bir gerçek. Otizmli Raymond’ın hayatını anlatan “Rain Man” (Yağmur Adam,1988) filminden beri köprünün altından çok sular aktı. Amerika başta olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinde otizmi konu alan, karakterleri otizmli/Aspergerli olan çok sayıda film, kısa film, belgesel, dizi ve tiyatro oyunu yaratıldı. Tartışılmayacak bir gerçek olarak dünya kamuoyu otizmi ve otizmli bireylerin yaşadıklarını kültür-sanat eserleri yoluyla daha hızlı öğrendi, farkındalık arttı, sorunlara dikkat çekildi.

 

Türkiye’de ise -aslında otizm ile ilgili bir çok konu başlığında olduğu gibi- kültür-sanat, sinema /dizi üretimlerinde otizmin ele alınması gecikti. Toplumsal farkındalık anlamında otizmli bireylerin ilk kez 2010 yılında Otizm Platformu’nun Nisan Dünya Otizm Ayı iletişim kampanyasında (https://www.dailymotion.com/video/x667pku) yer aldıklarını düşünürseniz, aslında bu durum çok da şaşırtıcı gelmiyor bana.  İyi niyetli, emek verilen ancak çekilemeyen senaryolar, bir kaç film denemesi, Kültür Bakanlığı’ndan bile gerekli desteği alamayan, rafa kalkan projeler. Arada çocuk karakterin otizmli olduğunu bile dile getirmeyen, otizmden bir “engel” veya “hastalık” olarak bahseden bir kaç film de gördük. TV dizilerinde ise durum yan karakterlerden ileriye pek geçemedi.

 

Bu kısır döngüyü kıran ilk örnek olarak Show TV’nin çok izlenen dizisi “Çukur”dan bahsedebiliriz. Müthiş hafızası, takıntıları, fotograf - video belleği ve duygusal bağlılığı ile dikkat çekerek izleyicinin aklında yer eden “Aliço” (Rıza Kocaoğlu’nun harika performansına her zaman şapka çıkarırım!) karakteriyle Çukur, dizinin senaryo ve yapım ekibinin her fırsatta duvar yazılarından, repliklere kadar otizmden bahsetmeleri ile farkındalık açısından etkili oldu. (Aç parantez: Konuya duygusal açıdan bakarsam, Nisan Dünya Otizm Ayı’nda izlediği dizideki duvar yazısında “Otizmin Farkındayız Onların Yanındayız” cümlesini gören oğlumun yüzündeki gülümseme benim için unutulmazdır. Ayrımcılık ve ötekileştirmenin tavan yaptığı bir ülkede yaşadığımızı hiç unutmayalım, kapa parantez.)

 

 

25 Eylül 2017'den bu yana Amerikan ABC kanalında yayınlanan tıbbi drama televizyon dizisi “The Good Doctor” ise geçtiğimiz yılın en popüler dizisi seçilmesinin ötesinde TV tarihinde otizm açısından farklı bir yerde duruyor. Dizinin orijinali ise 2013 Güney Kore yapımı olan televizyon dizisi Good Doctor adlı yapım. “Amerika farkı” olarak adlandırabileceğimiz şekilde her ne kadar Güney Kore yapımı olan orijinal dizi gerek senaryo detayları gerekse drama kurgusu açısından bence daha başarılı olsa da, ABC’nin “The Good Doctor” dizisi hem dünya genelinde daha çok ses getirdi, hem de başrol Dr. Shaun Murphy’i canlandıran oyuncu Freddie Highmore’un sıradışı performansı ile gönülleri fethetti. Dizinin sadece sloganı bile yeterli aslında: “Düşünme şeklinizi değiştirme zamanı geldi. Bazen farklı olmak her şeyi değiştirebilir. / It’s time to change the way you think. Sometimes being different can make all the difference.”

 

Güney Kore yapımı “Good Doctor” fragman: 

 

Amerikan ABC “The Good Doctor” fragman: 

 

***

Bu yıl 23 Eylül’de ABC’de 3. Sezonu başlayacak olan “The Good Doctor” dizisini oğlum Nâzım Özgün ile çok severek ve “keşke bizde de olsa” diye gıpta ederek izlemeye başlamıştık. Nâzım Özgün oyuncu performanslarından o kadar etkilendi ki, başlangıçta ciddi ciddi Dr. Shaun karakterini canlandıran oyuncu Freddie Highmore’un gerçekten otizmli olduğuna inanıyordu :)

Başladı✌️#MucizeDoktor @mucizedoktorfox
Çok heyecanlıyım! pic.twitter.com/zmUT19x9q5

— Nâzım Özgün İpek (@nazim_ozgun) September 12, 2019

“Keşke….” diye başlayan çok cümle kurmuşumdur “The Good Doctor”ın ilk iki sezonunu izlerken… Bazen bir şeyi gerçekten içinizden gelerek çok istemek işe yarıyor! Geçtiğimiz yaz başında ilk kez oyuncu Reha Özcan sayesinde haberdar olduğumda ço sevindiğim “Mucize Doktor” dizi projesi, Amerikan “The Good Doctor” uyarlaması olarak hayatımıza girdi. Yapımını MF Yapım, yapımcılığını Faruk Bayhan’ın üstlendiği, yönetmen koltuğunda Yusuf Pirhasan’ın oturduğu ve senaryosunu Pınar Bulut ile Onur Koralp uyarladığı dizinin senaryo danışmanlığını ise İstanbul Otizm Gönülleri Derneği Başkanı, otizmli Ozan’ın annesi, avukat Sedef Erken üstleniyor.

 

Dizide otizmli savant asistan cerrah Dr. Ali Vefa’yı genç oyuncu Taner Ölmez, Ali’nin hamisi ve hastaneye girmesi için çaba harcayan başhekim Dr. Adil’i ise Reha Özcan canlandırıyor. Dr. Ali’nin çocukluğu rolünde ise 8 yaşındaki çocuk oyuncu Adin Külçe’yi izliyoruz. Diğer rollerdeki oyuncular ise Onur Tuna (Dr.Ferman), Murat Aygen (Dr.Tanju), Sinem Ünsal (Dr.Nazlı), Özge Özder (Kıvılcım), Hazal Türesan (Beliz), Bihter Dinçel (Başhemşire Selvi), Fırat Altunmeşe (Dr.Demir), Hayal Köseoğlu (Hemşire Açelya), Korhan Herduran (erkek hemşire Güneş) ve Merve Bulut (Gülin)

 

“Mucize Doktor” 1. Teaser