Aslında "Bir Çağan Irmak Dizisi" ya da "Bir Çağan Irmak Filmi" tamlamasını hiç kullanmamıştık. Şimdiye kadar, hep “Çağan Irmak’tan” diyorduk. “Bir”den korkuyorum ben. 

● Neden?

Çok fazla sorumluluk yüklüyormuş gibi insanın üstüne, fazla iddialı. Ürküyorum, “bir” kelimesinin “artı bir” ile başlama anlamına gelmesi rahatsız ediyor beni. Mütevazı görünmek değil derdim ama, bu durum seyirci algısını bozar diye düşünüyorum. Keşke mümkün olabilse de benim işlerimi de başkasının işlerini de tamamen tarafsız gözle izleyip, konuşabilsek.

Şöyle oldu süreç; biz O3 Medya ile bir dönem dizisi yapmak üzere masaya oturduk. Ben o zamanlar Netflix ve BluTV’den çok fazla yabancı dizi izliyordum. Yabancı dizileri izleyerek; dünyanın nereye geldiğini, neler yapılabildiğini görüp, kendimi beslemekti amacım. Biz de O3 Medya ile o global kafada ve anlayışta bir  dönem dizisi yapmak istedik. Gülizar'ın önce bir dönem işi olarak yazılmasının da sebebi buydu. Yazıldı ama ben değişime uğrayacağını, Scripta Yazı Grubu'na hikayeyi vereceğimi biliyordum. Dünyanın ve hikayenin tonuna örnek olması açısından ilk iki bölümü yazdım. Sonra dedim ki “kesin, biçin, atın, dökün” ama çıkış noktasını bu olsun. Onlar da bana “Çağan, sen dönem işi yaptın, gel biz bu hikayeyi günümüze evirelim” dediler. Hiç itiraz etmedim, çünkü doğru söylüyorlardı. Detaylar değişti ama işin matematiği aynı kaldı. Görüntüsü, dokunuşları değişmesine rağmen aslında Gülizar bir Yeşilçam hikayesi. Çıkış noktası da Türkan Şoray’ın kahkahası ve gözyaşı. Hani pavyonda çalışan bir kadın olup da, elini beline dayayıp, küfür ettikten sonra kapının arkasına gidip ağladığı anı hatırlar mısınız, işte tam o anı anlatıyor Gülizar.

Popüler kültürü eleştirmek istemiyorum açıkçası, bu bana çok eski bir kafa geliyor. “Bizim zamanımızda böyle şeyler vardı” cümlesinden çok sıkıldım. Ben şimdi gerçekten o popüler kültürü ve bu gençleri anlamak istiyorum. Harika bir sette çalışıyorum ve çocuklara herşeyi soruyorum. Artık sorar hale geldim. Yaşlandıkça daha az şey bildiğimi fark ettim. Eskiden ben onlara öğretirken şimdi onlar bana öğretiyorlar. Ve bu zaten böyle olmalı. Soruyorum "bu ne işe yarıyor, bu ne” diye. Popüler kültürü eleştirmeden önce iyice anlamak gerekiyor. İçinde olduğun durumu eleştirmek ergen öfkesi gibi geliyor bana. Ve bu öfkenin bana, daha önce yaptığım işlerde zarar verdiğini gördüm. Mesela ilk sinema filmim Bana Şans Dile tam öyledir ve kötü filmdir. O yüzden bir şeyleri eleştirmeden önce artık biraz daha sağlam kafayla ve dinginlikle değerlendirmek gerekiyor. O zamansız yaptığın eleştiri eğer eleştirilecek bir yeri varsa adresini bulabiliyor. Bana en çok sorulan sorulardan biri; gündem filmi yapıp, yapmayacağım. Hayır, şimdi değil. Daha sonra yapacağım, önce sindirmek lazım.

Ama o kadarcık da değil tabii. O kısmı devede kulak, inanın..

Tabii, tabii, Çiğdem Erken yapıyor bütün şarkılarımızı. Farah çok güzel yorumluyor. Hatta "Farah yine şarkı söylüyor acaba bu dizi yeni bir Unutursam Fısılda mı olacak" dediler. Evet, filmde de, Gülizar’da da şarkıcı olmak isteyen Farah var ama o kadar. Hatta çok da güzel olacak bence. Mesela; Unutursam Fısılda da nasıl şarkıcı olmuştu, acaba burada nasıl olacak? İzleyici bu ayırımı görecek. 68’lerde başlamıştı hikaye Unutursam Fısılda da bugüne gelmişti. Şimdi 2018’de bir genç kız nasıl, hangi sosyal medyayı kullanıp, hangi enstrümanları kullanıp da bu kitleye kendini kabul ettirecek, hangi bloggerlara çıkacak? İşte tüm bunlar çok eğlenceli oldu benim için.

Önerilere de açık oldum tabii ama, ana castta son söz benimdi. Oyuncularımı genellikle tiyatrodan tercih ediyorum. Çünkü orası bir er meydanı. Tiyatro sahnesinde oynadıktan sonra dizi setinde her şeyi yapabilirler gibi geliyor bana. Genel anlamda günümüz oyunculuklarıyla ilgili gördüğüm en büyük sıkıntı; kodlanmışlık benim için. Artık kodlanmış oyunculuklarla ilerliyoruz dizilerde.

Aslında ezber bozmak gerçeğin kendisini yakalamaktır biliyor musunuz? Çoğu zaman ben yokum, kamera da yok, gerçek hayatta ne olursa, ne hissederseniz onu oynayın dediğim oluyor sahneyi çekerken. Bu oyuncuların da suçu değil sistem sizden kodlanmış bir oyunculuk istiyor. Ağlamak aynı ağlamak. Hatta dizilerin sürelerinin uzun olmasından mütevellit oyuncular tuhaf bir gerginlik içinde oynuyorlar. Kapıyı açarken bile yavaşlar ve gerginler. Niye? Süre uzasın diye. Bu gerçekten çok kötü bir miras olarak dönüyor sektöre ve geleceğe. 

● O zaman da geliyoruz şu süre meselesine..

Süreler aza indirgenmeli. Çalışma şartlarının düzelmesi, oyunculukların daha iyi çıkması ve seyircinin zekasına hürmet eden işler yaratabilmek için süreler gerçekten aza indirgenmeli. Bizim karakterlerimiz çok konuşuyor, çok konuştuktan sonra artık inandırıcılığınızı yitiriyorsunuz. Oysa aynı şeyi bir dakikaya sığdırırsanız jilet gibi bir sahneye imza atacaksınız, tokat gibi çarpacak yüzünüze. Ama o sahneyi üç dakikaya yayınca etkisi de gidiyor. Süreler azalırsa bu bize iyi oyunculuk, iyi teknik malzeme, iyi bir ambalaj olarak geri dönecek. 

● Günümüzde dizilerin maliyeti pahalı, çok yüksek bütçeler dökülüyor ortaya.. 

Gerek yok, gerçekten o kadar yüksek bütçelere gerek yok, inanın. Bir odanın içinde, dört kişi ile zehir gibi bir fikirle bir saat boyunca seyirciye bir şeyi izlettirebilirsin. Yeter ki öyle parlak bir fikrin olsun.

Daha dün konuştuk “Allah kahretsin” diye. Biz yapamaz mıyız? Yaparız çok da iyi yaparız. Var, bu sektörde bu güç var. Ama hem seyircimizin hem bizim hem de kanalların gerçekten silkinip kendimize gelmemiz gerekiyor.

Size bilinen bir fıkra ile cevap vermek isterim. Cehennemde Türk’lerin kazanının başında hiçbir zebani durmazmış. Çünkü onlar birbirlerini çekermiş. Biri gidiyor, diğeri “abi ben 50 liraya yazarım” diyor. Bunu yapmamamız lazım.

Çok inanmıyorum yapabileceklerine... Süre dışında da Türk Sineması ya da Türk Dizi piyasası günceli, gerçeği yakalayamıyor. Hele Türk Sineması, o kadar eski kaldı ki çok üzülüyorum.

● Sinema demişken yakın zamanda “Çocuklar Sana Emanet” diye bir film yaptınız.

Evet, Çok heyecanlandırıyor beni.

3D efektlerde şu anda film.

Mart 23 gibi. Görünürde bir gerilim filmi ama perdenin arkasında başka bir hikaye var. O da çok insana dokunan bir yara aslında. Türkiye’nin genel bir problemi ama ne olduğunu söylersem filmin izleme keyfi yok olur. Ama umut veren bir hikaye olacak inşallah.

Sinemada şimdiye kadar yaptığım bütün filmlerin senaryolarını ben yazdım. Bir tek Nadide Hayat’ta ortak yazım oldu o kadar.

Çok severek yaptım. Keşanlı Ali;  Haldun Taner’e olan saygımdan yaptım bir proje idi. Ama o da uzun sürelerin kurbanı oldu. Aslında 6 bölümlük mini bir dizi olsa ne kadar güzel olurdu.

Keşanlı Ali öyle bir metin ki geleceğe de uyarlanabilir. O kadar çağdaş bir hikaye. Kolpa bir kahramanın yükselişi. Aslında adam öyle değil ama öyle davranıyor ve çok ince bir mizah duygusuyla ait olma hissi eleştiriliyor.

Yapmaya çalışırım ama  seyirci bunun sahte olduğunu anlar. Bana sorarsanız yönetmenlik kazanç ve kayıp işi. İkisi gerçekten beraber. Olumsuz anlamda söylemiyorum bunu. Şöyle ki; karşınızda 100 kişilik bir ekip ve 100 kişilik bir oyuncu gruba var. Hepsinin aynı anda aynı şey hissetmesi ve düşünmesi ile peliküle aktarıyorsunuz. Bak nasıl yaşlıyım pelikül dedim. (gülüyoruz) Digitale aktarıyorsunuz. Şimdi burada 200 kişinin aynı şeyi aynı şekilde düşünmesine ve hissetmesine imkan yok. Bu yüzden yönetmenlik bir kazanç ve kayıp işidir. Ben yüzdeye vuruyorum, iyi bir film %80’i olmuş bir filmdir, %100’ü bulamazsınız. Steven Spielberg bana göre hâlâ yaşayan en büyük yönetmen. Onun bile %100 olmuş bir filmi yoktur. %85 ya da %80’i yakaladığında yönetmen, her şeyi gerçekleştirmiş demektir. İşin gerçekten tabiatı böyle.

Mesela; kamera önünde bir oyuncu var ve muhteşem bir performans sergiliyor. Arkada bir perde uçuşuyor ya da vazo devriliyor yanlışlıkla, ışık da kötü. Bir daha alalım mı diyorlar, hayır almayacağım diyorum. Çünkü benim için ışık ya da arkada uçan perde %20 kayıp demektir. O sahneyi bir daha alırsam oyuncu o kadar iyi oynayamayacak. %80 kayıbım %20 kazancım olacak. Ben hep bu %80’in peşindeyim. Çünkü o perde zaten uçacak, hiçbir şeyin mükemmel olmasına gerek yok böyle bir mucize yok. Mutlaka bir yerden fire vereceksin. Sen yönetmen olarak o firenin nereden olacağına karar vermelisin ve en iyisini almasın. Tamam, bazen perdenin gerçekten çok iyi uçması gerekiyordur, bir atmosfer yaratıyorsundur. O zaman da o atmosferin peşinde koşup, atmosferden kazanacağın %80’in peşindesindir ki, o çok az oluyor. Çünkü zaten bir yerden sonra seyirci sadece ve sadece oyuncunun yüzündeki mimiğe bakıyor. Malzememiz bu, oyuncunun yüzü. Televizyon piyasasında özellikle.

Yeteneksizsen, sadece güzel veya sadece yakışıklıysan bir şey yapamazsın artık. Çünkü ben seninle, senin malzemenle bir hikayeyi anlatamam; mutlaka fire veririm. Bu yüzden şimdilerde durum yerini hem güzel/yakışıklı hem yetenekli oyuncuya bıraktı. Bir de o zamanlar bir rahatlık vardı piyasada. Alternatif çok azdı. Şimdi bu çocuklar çok iyi olmak zorundalar. Gerçekten çok çalışıyorlar .Çünkü biliyorlar ki artık alternatifleri var. Bunu bilmek onlara da oyunculuk adına bir sürü şey daha katıyor. Bir de işin keyifli tarafı oyuncu ile cebelleşmek. O bir şey söyleyecek sen bir şey söyleyeceksin. Ortada beyin fırtınası olsun ki güzel bir iş çıksın.

Evet, ikisi de. Hem açık hem dediğim dedik. Açık kapı da bırakırım, kapanması gerekiyorsa da kapatırım. O, o anki duruma bağlı. Mesela Issız Adam’da bir ayrılık sahnesi vardı. İki sayfa konuşuyorlardı ayrılık üzerine. O kadar iyi oynandı ki sahne, o iki sayfayı yırttım senaryodan, çekmedim. Bitti dedim bu sahne. Nasıl yani dediler, bitti çünkü siz bunu zaten oynadınız, ben ekstra yazmışım dedim.

Lütfen çalkalansın artık. Bu arada çok güzel alternatif şeyler yapılıyor Türkiye’de. Mesela 7Yüz, bayıldım.

Televizyonda da ufak ufak başladı.

Dün bir sahne çektik. Baba hasta yatağındayken etrafındakilere “sizin bir kardeşiniz var” diyecek. Şimdi bu sahne bir klasik, defalarca televizyonda da sinemada da çekildi. Biz kendi aramıza konuştuk, ne yapsak, nasıl çeksek diye. Sonra dedim ki; herşeyi unutun; beni, kamerayı. Hatta herkes çıksın, ben de. Kamera burada kayıtta olsun. Gerçek hayatta böyle bir şey yaşarsanız, ne yapardınız onu düşünün, çıkan şey kabülümdür dedim. Dehşet oynamış hepsi, sahne inanılmaz oldu.

Çok hoşumuza gitti. İşte bu gerçekliği yakalamak aslında ezber bozmakmış. O dil çok hoşumuza gitti mesela. Yeni  denemeler de yapıyoruz.

Senaryoda İzmir sahneleri var, canım İzmir’imde çektim. Hani böyle İzmir’de çalışırken de burnumun direği sızladı. Benim için İzmir’in her sokağı ayrı bir anı. Bebekliğimden üniversite son sınıfa kadar oralardaydım. Konak Sahnesi’nde ortaokulda tiyatro izlerdim, Yıldız Kültür’ü ilk orada keşfettim bir gün yönetmen olursam onunla çalışacağım dedim. Issız Adam’da çalıştım, Zuhal Olcay’ı da ilk kez o sahne izledim. Bir de İzmir çok az değişmiş. Olumlu anlamda değişmiş daha da güzelleşmiş, yârim İzmir’in yanaklarından öptüğümüz kokuyla geliyoruz ekrana öyle diyeyim.