ABD'de Senaristler Birliği WGA'nin yapımcıları temsil eden AMPTP'yle anlaşamaması üzerine 2 Mayıs itibarıyla başlattığı
grevde 3. haftadayız.
Grevin başlarında sektördeki ilk etkileriyle ilgili bir yazı yazmıştım. Aradan geçen iki haftanın ardından bir toparlama/güncelleme daha yapayım dedim. Başlayalım o zaman 3. perdeye.
** Öncelikle geçtiğimiz iki haftalık süreçte senaristlerin eylemleri ve gösterileri aralıksız çeşitli şekillerde ve mekanlarda devam etti. Peki, anlaşma? İki taraf da halen birbirinden uzakta olduğu için yakında gözükmüyor. Ne zaman ve ne şekilde anlaşırlar, belli değil. Bu gidişle yeni sezona kadar sarkacak.
Bu hafta içinde büyük şirketlerin/kanalların gelecek sezon öncesi olağan tanıtım etkinlikleri vardı. Bunların birçoğunun önünde de eylem yapıldı zaten. Hatta tam da bu yüzden oyuncular (ve haliyle senaristler) olmadan, sadece yönetici düzeyinde yapabildiler. Netflix, eyleme maruz kalmamak için online ve yine oyuncusuz düzenlemeye karar verdi. Salçasız makarnaya benzediler genel olarak.
Öte yandan ABD'nin ulusal kanallarından ABC, sonbahar programını tek bir dizi olmaksızın hazırladığını duyurdu. En azından yeni yıla kadar reality şov ya da tekrar bölüm yayınlamayı planlıyorlar resmen. CBS ya da NBC gibi diğer büyük kanallar programlarında usulen eski/yeni dizi bulundursalar dahi grevin uzaması halinde onlar da açılışı erteleyip tekrarlara, başka ülkelerden lisanslanan yapımlara ya da benzer şekilde senaryo gerektirmeyen işlere, yani çoğunlukla reality şovlara yönelecekler.
** Sadece senaristler değil, yapımcılar da kendi çapında harekete geçti elbette.
Senaristlerle imzalanan içerik anlaşmaları (overall deals) önemli ölçüde askıya alındı. Yani yapımcı/yönetmen paylarını ödeseler dahi anlaşma gereğince senarist paylarını ödemeyecekler. Stüdyolar WGA üyesi showrunner/yapımcı/oyunculara mesaj gönderip özetle "Grev kurallarını ihlal etmemekle birlikte yazarlık dışındaki işlerinizi yapmak üzere sete gelin, yoksa kontratınızı ihlal etmiş olursunuz," uyarısında bulundu.
HBO/HBO Max bir adım öteye götürüp sete gelseler dahi eğer eylemler yüzünden set durursa (ki durduğu oluyor) o günün ücretini ödememekten bahsetti. WGA, Disney’in gönderdiği mesaj için birlik kurallarını ihlal edici nitelikte uyarısında bulundu.
** Eğlence sektörünün bir parçası olan "pilot bölüm süreci" de bu grevden dolayı yara almış durumda. Özellikle ABD'deki ulusal kanallar yeni sezon projelerinin bir kısmı için pilot bölüm onayı verir, beğendikleri ise dizi onayını alır.
Sonuçlar ise tam da şu sıralarda duyurulur(du). Ancak senaristlerin iş başına ne zaman döneceği belli olmadığı için pilot bölümlerin değerlendirmesinin / onay-pas sürecinin çok uzun sürebileceği konuşuluyor. Halihazırda yeni sezon etkinliklerinden az sayıda evet/hayır kararı çıktı.
Bu arada eylem sırf Kaliforniya'nın ekonomisine günde
30 milyon $'a mal oluyor. Bu miktar 2007 eylemleri sırasında 21 milyon $ civarındaymış. Hatta kimi haber siteleri yapımcıların anlaşma imzalamasının kendilerine daha ucuza patlayacağı düşüncesinde.
Jefferson Chacon/Collider
** Senaristlerin grevi ya da eylemleri hazırlık aşamasında olan birçok yapımı farklı şekillerde etkiliyor.
-- Stranger Things'in yaratıcıları Duffer Kardeşler, yaptıkları açıklamayla final sezonunun anlaşma olana kadar
ertelendiğini duyurdu. Game of Thrones'un uzantı dizisi olarak hazırlanan A Knight of the Seven Kingdoms:
The Hedge Knight da
durdu. Haberi WGA'ya destek açıklamasında bulunan George R.R. Martin bizzat duyurdu.
-- The Last of Us’ın 2. sezonu için oyuncu seçmeleri başlamıştı, o da şimdilik durdu. Euphoria'nın yapım ekibinden Jeremy O. Harris grev uzamaya devam ettiği takdirde 3. sezonun hazırlık aşamasının erteleneceğini, çünkü Sam Levinso'ın prodüksiyona başlamayacağını açıkladı. Başrollerin yoğun bir takvimi olduğu için tekrar ne zaman ayarlanacağı da belli değil tabii. Ayrıca Warner Bros. Discovery CEO'su David Zaslav’a anlaşma çağrısında bulundu. "Grev uzarsa ertelenebiliriz," durumu The Mandalorian 4. sezon için de geçerli.
-- Evil dizisi sezonu tamamlamaya iki bölüm kala tümden durdu. Hem grevden dolayı çekimler sekteye uğramış hem de belli olmayan bir oyuncu kişisel bir mesele yüzünden erken ayrılmak durumunda kalmış. 10 bölümlük onayın son durumu ise kesin olarak henüz belli değil.
Apple'ın 2. sezon hazırlıkları devam eden
Severance dizisinde grevden bağımsız olarak sorunlar yaşadığı konuşuluyordu. Yeniden yazılan senaryolar dolayısıyla bütçenin şişmesi, iki showrunnerın birbiriyle hiç anlaşamamasının doğurduğu sorunlar derken bir de üstüne senarist grevi patladı. Deadline, New York'taki çekimlerin durduğunu geçen hafta
duyurdu. Bu hafta ise çekimlerin Newfoundland / Kanada bölgesinde devam ettiği
haberi düştü.
Tamamen duran dizilerin arasında
Hacks,
P-Walley,
The Venery of Samantha Bird,
Loot,
Bunk’d,
The Chi, Joshua Jackson ve Lauren Ridloff'un başrolde olduğu isimsiz drama, oyun şovu
You Bet Your Life da var.
-- Ayrıca Daredevil: Born Again, Good Trouble, Billions, Penguin, On Call, FBI: Most Wanted, Pretty Little Liars: Summer School, Power Book II: Ghost ve Sinking Spring dizilerinden de zaman zaman durma haberleri geldi/geliyor. Eylemciler setlerin önünde eylem yaptıkları için yeri geldi mi birkaç saat, tüm gün ya da haftanın geri kalanı şeklinde ara veriyorlar mecburen.
Çalışan işçiler ya da oyuncular grev yapanların önünden geçip giderek çalışmayı genelde kabul etmiyorlar. Kimi oyuncular ya da yönetmenler, WGA üyesi olmaksızın eylemcilere destek çağrısında bulunuyor veya eylemlere katılıyor.
** Grev belirsizliğinden etkilenen Daytime Emmys töreni şimdilik ertelendi, önceki tarihi 16 Haziran'dı. 2019'dan beri yüz yüze düzenlenemeyen Peabody Awards töreni güya bu yıl katılımcıyla yapılacaktı. COVID bitti, grev geldi. Bu yıl da yüz yüze olamayacak.
Tiyatronun büyük ödülü Tony Awards ise 'orta yolu' buldu. İlk olarak WGA'dan törenin önünde eylem yapmamaları için muafiyet istemişlerdi ama ret cevabı aldılar. Ardından basın açıklaması/resepsiyon şeklinde yapılabileceği konuşuldu ve akabinde WGA'dan tekrar ricada bulundular. Törenin yapılış şekliyle ilgili bazı koşullarda anlaştıkları haberi geldi, dolayısıyla gelecek ay normal şekilde düzenlenmesi bekleniyor. Sahneye çıkacak isimlerin doğaçlama yapmaları gerekecek, o ayrı.
13-15 Haziran arasında yapılacak ATX TV Festivali, senaristlerin katılmasının beklenmediği bazı panelleri şimdiden iptal ederek "WGA on Strike!" adlı bir paneli programına ekledi. Sektörün önde gelen senaristlerinden Damon Lindelof (WGA West), Julie Plec (WGA West) ve Beau Willimon'un (WGA East) aralarında olduğu bir ekip panele katılarak grev ve sektörün durumu hakkında konuşacak.
Not: Oyuncuları temsil eden SAG-AFTRA, 7 Haziran'da başlayacak görüşmeler öncesi birlik üyelerinden olası anlaşmazlığa karşı grev yetkisi için aynı WGA misali oylama talep etti. Rutin oylamanın sonucunda 'evet' çıkması bekleniyor. 30 Haziran'a kadar anlaşıp anlaşmayacaklarını ise zaman gösterecek.
Bu arada yönetmenleri temsil eden The Directors Guild ve WGA arasında iki birliğe de üye olan kişiler konusunda ufak bir anlaşmazlık söz konusu. Directors Guild, her ne kadar WGA'ya destek açıklamasında bulunsa dahi yönetmen-senaristlerin prodüksiyon sırasında senaryoda meydana gelebilecek ufak değişiklikleri yapmasında sorun görmezken WGA, bunu kendi kurallarına ihlal olarak görüyor. 1978'de bu yüzden davalık olduklarında The Directors Guild haklı bulunmuştu.
Onların 10 Mayıs'ta başlayan görüşmeleri ise halen sürüyor. Son tarih 30 Haziran.